Barkod etiket, ticari ürünlerin üzerinde bulunan, o ürüne ait seri numara, nerede üretildiği, stok durumu, fiyat bilgisi gibi ürüne özel bilgilere erişilebilmesini sağlayan düşey çubuklar ve bunların altında bulunan numaralardan oluşan bir koddur. Barkod etiketleri, ürünün bir nevi kimliğidir. Firma ile ilgili bilgilerden ürün ile ilgili bilgilere kadar her türlü bilgiye bu kod sayesinde ulaşmak mümkündür. Barkod okuyucularda bulunan kızıl ötesi veya görünebilen ışık kaynağı barkodu aydınlatır. Bu işlem sırasında siyah düşey çizgiler ışığı emerken beyaz kısımlar ışığı yansıtır. Yansıyan ışık da bilgisayar ekranına aktarılır.
Barkod Etiketindeki Rakamlar Nasıl Belirlenir?
Barkod etiketinde bulunan numaraların belirli bir standardı vardır. 13 rakamdan oluşan bu barkod etiketlerinin ilk 3 rakamı, ülkenin kodunu göstermektedir. Örneğin 869 ile başlayan barkodlar, ürünün Türkiye’de üretildiğini göstermektedir. Ülke kodundan sonra gelen 6 rakam, TOBB tarafından firmaya verilen firma kodudur. O firmadan üretilen tüm ürünler için bu 6 hane her zaman aynıdır. Firma kodundan sonraki 3 rakam ürün numarasını belirtir. Her üretilen ürün için farklı bir rakam yazılır. Son rakam ise kontrol basamağıdır. TOBB tarafından ürün barkodunu basan makine ile otomatik olarak hesaplanır.
Barkod Etiketi Nasıl Yapılır?
Öncelikle ürünün boyutuna göre barkodun boyutu belirlenmelidir. Her üründe olduğu gibi barkodlar da tasarlanarak yapılmaktadır. Her ürün için farklı barkodlar tasarlanır. Barkodlardaki düşey çizgilerin kalınlıkları birbirinden farklıdır. Bununla birlikte her üründe de düşey çizgiler, rakamlar birbirinden farklılık gösterir. Ürünlerin tipine göre barkodların baskı tipinin seçilmesi gerekir. Kimi ürünlere baskılı barkod etiket kullanılırken, daha eğri yüzeylere veya baskı için uygun olmayan ürünlerin dış paketlerine yapıştırmalı barkod etiket kullanılır.
Barkod Etiket Çeşitleri Nelerdir?
Birçok çeşit barkod etiket vardır. Genel olarak barkod etiketleri iki sınıfa ayrılır. İlk olarak baskının yapıldığı baza göre ayrılırlar. Bunlar kumaş bazlı etiketler, plastik bazlı etiketler ve kağıt bazlı etiketlerdir. Kumaş bazlı barkod etiketi, barkodun bilgisayar ortamında tasarımı yapıldıktan sonra direk kumaş üzerine baskısının yapılması ile gerçekleşen etiket türüdür. Ekstra bir işlem gerektirmez, genel olarak direkt kullanılır. Kâğıt bazlı etiketler, genel olarak paketteki etiket bölümüne veya defter, kitap gibi ürünlerin üzerine, bilgisayar ortamında tasarlanan barkodların direkt kendilerine basılması ile elde edilir.
Direkt olarak kullanılabilirler. Veya ürünün ambalajına yapıştırılabilirler. Plastik bazlı etiketler ise plastik bir baza barkodun basılması ile oluşur. Bu baz eğer ürün baskıya müsait ise ürünün kendisi olabilir. Ancak böyle bir durum söz konusu değilse ve ürün baskı yapılamayacak bir formdaysa plastik bazlı barkod etiketler yapışkanlı bir plastik baza baskıları yapılır ve daha sonra ürünlerin üzerine yapıştırılarak ürünler etiketlenmiş olur.
İkinci sınıflandırma ise yukarıdaki paragrafta da bahsedildiği üzere baskı yapılan barkod çeşitleri ve yapıştırma yapılan barkod çeşitleridir. Ürünlerin karışıklığa uğramamaları ve daha sonrada tanımlama yapmalarının zorlaşmaması için barkodların ürünlerin üretimi sırasında basılması en kolay yoldur. Birkaç kullanım alanı örneği gösterilecek olursa bir kıyafetin içerisinde, kıyafete dikili olarak bulunan uzun şerit halinde, kıyafetin yıkama talimatları, beden bilgileri, üretim yeri, kumaş türü ve barkodunun yer aldığı plastik bazlı veya kumaş bazlı şeritler mevcuttur. Kumaş bazlı da olsa, plastik bazlı da olsa bu örnekte baskı yöntemi ile barkodlar hazırlanmıştır. Kağıt bazlı baskı barkod etiketine örnek verilecek olursa kitaplar ilk akla gelen örneklerdendir. Kitapların arka kapağında yer alan barkod, kitabın basım aşamasında direkt baskı ile olmuştur.
Yapıştırma barkod etiketler plastik bazlara basıldıktan sonra ürünün üzerine yapıştırılır. Daha sonra barkod sisteme girilir ve ürün adı, türü, özellikleri ve fiyatı tanımlanır. Cam yüzeyler gibi baskıya müsait olmayan, yemeklerde kullanılabilecek ve sağlık açısından uygun olmayan durumlarda yapışkan plastik bazlı barkod etiketler kullanılır. Bu etiketler yapışkanlı bantlara sarılı bir şekilde üretilir. Ürünü satacak olan satıcı, barkod okuyucu yardımı ile barkodu sisteme tanımlar ve ürün özelliklerini, fiyatını sisteme girerek belirler.
Barkod Etiketlerinin Özellikleri
Barkod etiketler, baskı yapıldığı baza göre sınıflandırıldığı gibi baskı türlerine göre de sınıflandırılır. 2 çeşit baskı türü vardır. Bunlardan ilki ve en çok kullanılanı termal barkod etiketlerdir. Kağıt üzerine baskı yapıldıktan sonra üzeri baskının ömrünü uzatmak amacı ile lamine edilir. Lamine maddesi baskı yapan mekanizmada bulunan ısı ile barkoda yapıştırılır. Kitaplar buna en güzel örnektir. Işık, ne gibi çevresel etkilere karşı daha dayanıklı olurlar. İkinci baskı türü ise termal transfer barkod etiketlerdir. Genelde kuşe, plastik tarzı maddelerin üzerine baskı yapılır. Suya karşı dayanıklı olmakla birlikte aşınabilirler. Çünkü termal barkod etiket gibi laminelenmediği için yüzeyinde koruyucu bir tabaka yoktur. Suya karşı olan dayanım, bazın suya karşı dayanıklı olmasından kaynaklıdır. Isıl transferlere karşı dayanıklıdır.
Barkod Etiket Ömürleri
Barkod etiketlerin ömrü, çevresel şartlara göre farklılık gösterebilir. Güneşten solabilir, zamanla kullanıma bağlı aşınabilir ve baskı silinebilir, su ile temastan, kıyafetlerin yıkanmasından dolayı baskı akabilir, özellikle plastik etiketlerde yüzey pürüzsüz olduğu için barkod baskısı soyulabilir.